توجه به فضاي داخلي، نحوه تقسيم بندي پلان‌ها، نقش مهمي را در ساختار معماري فروشگاه ایفا میکند. طراحي فضا با انعطاف پذيري بالا و تنوع پذير از لحاظ چيدمان و آرايش سطوح ميتواند كاركردهاي مختلفي داشته باشد و مخاطب احساس رضايت بيشتري از فضا خواهد داشت.
استفاده از جدا كننده‌هاي سبك و قابل حمل، شفاف سازي، رنگ بندي‌هاي متناسب با نيازهاي موجود، تنوع مصالح، توجه به نحوه قرار گيري و تعامل بين فضاهاي مختلف از جمله ويژگي‌هايي هستند كه در كنار ساختار خاصي كه برای يك پلان معماری فروشگاه در نظر گرفته شده است، میتواند بر فضاي آن افزوده و حتي قسمتي از مشكلات آن را حل كند.
از طرف ديگر معماري داخلي فروشگاه به لحاظ معيارهاي روانشناسي اهميت بسياری دارد. ميزان امنيت، صميميت، شور و هيجان و آرامش موجود در يك فضا را ميتوان با راهكارهای مناسب تشديد يا تضعيف نمود که در ادامه به بیان آنها میپردازیم.
1- معماری بنا
در بسياري از ساختمان‌ها، فضاي تشكيل دهنده میتواند اثر دعوت كنندگي ( جذب ) داشته باشد يا بالعكس. بعلاوه موقعیت قرار گیری فروشگاه نیز مهم است.
از ابتداي مكان ورودي ساختمان، وجود درب‌هاي متوالي كه همه شكل يكساني دارند باعث گيج شدن افراد ميشود. بنابراين لازم است درب ورودي از فضا تفكيك شود.
شكل فضا نيز در جذب يا عدم جذب مشتريان تاثير گذار است. فضاي دايره اي، شش بر و مربع به دليل برابر بودن مركز آنها با اضلاع باعث گيج شدن مشتريان شده و در نتيجه خستگي را به دنبال خواهد داشت.
مانند مجموعه تجاري الماس شرق كه هر طبقه به صورت مدور بوده و اختلاف طبقات به صورت نيم طبقه است و تنها آب نماي وسط مجموعه باعث استقبال مشتريان از اين مجموعه تجاري می‌گردد. اما فضاي دايره‌اي شكل آن احساس خستگي و گيج شدن را به مشتريان القاء می‌كند. لذا توصيه می‌شود كه فضاي فروشگاهها به صورت مستطيل شكل طراحي شود زيرا در چنين فضايي جهت يابي مشتريان كاملا مشخص است كه در طول حركت می‌كنند يا در عرض. به اين ترتيب مشتريان احساس راحتي و آرامش بيشتري خواهند داشت.
مانند مجتمع تجاري زيست خاور، مجتمع تجاري پروما، بانكها و …. كه فضاي داخلي آنها به صورت مستطيل شكل طراحي شده است.
2- رنگ پردازي
رنگ‌ها بر احساسات ما تاثير می‌گذارند چه متوجه باشيم، چه نباشيم برخي بيشتر برخي كمتر. اما همگي داراي خصوصيات مخصوص به خويش هستند كه بر شيوه احساس و در نتيجه رفتار خريدار اثر می‌گذارند.
اگر زبان رنگ‌ها را بدانيم می‌توانيم با استفاده مناسب و بجا از آنها در طراحي تبليغات محصول خود، دكوراسيون فروشگاه، بسته بندي محصولات، طراحي وب سايت كمپاني، طراحي تابلو مغازه و بروشورها نهايت استفاده را از تاثير رواني آنها بر رفتار مصرف كننده ببريم.
تحقيقات نشان ميدهد كه يك مشتري در يك شانزدهم ثانيه به يك محصول نگاهي می‌اندازد و از كنار قفسه‌هاي فروشگاه می‌گذرد. پس اگر بتوانيم رنگي را بيابيم كه به چشم بیاید اورا وادار كرده‌ايم كه با دقت بيشتري نگاه كند، چون چشم ما به طرف رنگ‌ها كشيده ميشود.
لذا درك عميق‌تر معني رنگ‌ها به ما كمك می‌كند كه تركيبي مناسب از آنها را انتخاب كنيم. همچنين با توجه به عملكرد و مقياس فضاي مورد نظر ( فروشگاه، رستوران، كافي شاپ، بانك و ….) می‌توان رنگ پردازي كرد كه اين رنگ پردازي شامل سقف، ديوار، كف، پرده‌ها و مبلمان می‌شود.
به عنوان مثال به مفهوم بعضي از رنگ‌ها اشاره می‌كنيم؟
سبز
رنگ حسادت، خوشبختي، هماهنگي و آرامش. سبزه تيره نشانه نيرومندي، پايداري و ثروت است.
خانواده سبز در تونهاي روشن، اين احساس را در افراد ايجاد می‌كند كه ديوارها عقب‌ترند، اشيا دورتر و كوچكترند و فضا را بزرگتر نشان ميدهد ضمن اينكه، به فضا آرامش خاصي می‌بخشد.
به طور مثال كافي شاپی که از تركيب خاكستري سبز فام در ديوارها و سبز سير در كف استفاده نموده میخواهد فضا بزرگتر به نظر آمده و احساس خوشبختي و آرامش را به مشتريان القاء كند. همچنين در بيمارستان‌ها نيز به دليل اينكه بيماران از آرامش لازم برخوردار باشند، اغلب از رنگ سبز استفاده ميشود.
زرد
رنگ شادي، بشاشيت، خشنودي، ايجاد توجه و تمركز
فضاهاي تاريك را روشن‌تر و درخشان‌تر ميكند. معمولا در كتابخانه‌ها از اين رنگ استفاده می‌شود زيرا زرد، رنگ تفكر است و تمركز را تقويت ميكند.
همچنين از رنگ زرد در رستوران‌ها نيز استفاده می‌شود كه منجر به افزايش تمايل مشتريان به مصرف غذا می‌گردد.
قرمز
رنگ اقدام، انگيزه، عشق و خشم
رنگ قرمز موثرترين رنگ به لحاظ رواني است. اين رنگ اشيا را شفاف‌تر نشان داده و باعث جلب توجه شده و به اتاق‌هاي تاريك، روشنايي و به اتاق‌هاي سرد، گرما می‌بخشد. به طوري كه كاغذ ديواري آبي با طرح گلي كه رنگ قرمز غالب است به همراه كف پوش شيري رنگ براي اتاق نشيمن يا سالن مذاكره بسيار مناسب و جذاب است و از فشار جلسه و عناوين مطرح شده می‌كاهد. در حالي كه استفاده از رنگ قرمز براي اتاق انتظار يك پزشك حس اضطراب و نگراني را افزايش می‌دهد.
آبی
رنگ آرامش، صلح، اعتماد و صداقت
آبي رنگ آسمان و دريا و يكي از رايج‌ترين رنگهاست. آبي صلح آميز و آرام بخش است و باعث ميشود تا بدن مواد شيميايي آرامش بخش توليد كند
بنابراين پيشنهاد ميشود افراد در مصاحبه‌هاي استخدامي لباس آبي رنگ بپوشند زيرا نمايانگر صداقت است.
مطالعات نشان ميدهد كه وزنه برداران در محيط‌هاي آبي رنگ، وزنه‌هاي سنگين تري بلند ميكنند.
بانكها نيز از رنگ آبي در طراحي داخلي استفاده می‌كنند به اين منظور كه صداقت و اعتماد را به مشتريان خود القاء نمايند.
مانند: بانك صادرات – بانك سرمايه
مشكی
كارايي، اثربخشي، كمال، جذابيت، فريبندگي
رنگ مشكي رنگ اقتدار و توانايي است. معمولا رستوران‌ها كافي شاپ‌ها و طلا فروشي‌ها از رنگ مشكي براي طراحي دكوراسيون خود استفاده ميكنند با اين هدف كه مجموعه خود را متمايز و برجسته‌تر نشان دهند.
بنفش
رنگ اصالت، معنويت و خلاقيت
رنگ بنفش ارتباط دهنده ذهن و احساسات است فضايي كه در آن از ارغواني روشن استفاده شده است تقويت كننده و نشاط بخش روان به شمار می‌آيد و آثار مخرب زندگی پرتحرک را می‌زدايد. مثلا عطر فروشي‌ها از رنگ بنفش جهت طراحي دكوراسيون خود استفاده ميكنند.
رنگ بسته بندي كالا:
بر اساس تحقيق يك روانشناس آمريكايي كه در دهه 60 و70 قرن بيستم صورت گرفت، انتخاب رنگ میتواند خریداران يك كالا را به شدت تحت تاثير قرار دهد.
وي با بسته بندي يك نوع مشخص از قهوه در چهار ظرف به رنگ‌هاي ( زرد، قهوه‌اي، آبي و صورتي ) به اين نتيجه رسيد كه ظرف زرد مورد استقبال تعداد بسيار اندكي از مشتريان قرار گرفت.
مردم بر اين باورند كه انواع ( شيريني، نان، شكلات، و قهوه ) در بسته‌های صورتی رنگ رايحه دل انگيزتري دارند و ميتوان با ميل خود پول بيشتری بابت اين كالاها پرداخت كرد. همچنين بسته بندی لوازم آرايشي و بهداشتی در بسته‌هاي صورتی رنگ باعث ميشود تا اين محصولات نيز با استقبال و افزايش فروش مواجه شوند.
3- نورپردازي
اصلي‌ترين موضوع در يک مجموعه نور می‌باشد. نورها از نظر منبع نوري به دو صورت طبيعي و مصنوعي است كه سعی ميشود از نور طبيعي در فضا استفاده شود. البته در فروشگاههاي مواد غذائی، نور طبيعي طوری نباشد كه باعث فاسد شدن محصولات شود.
نورپردازي فضا به سه روش صورت میگيرد:
الف) نورپردازی عمومی: اين نورپردازي از طريق توزيع متوازن نور طبيعی در كل فضا انجام میگيرد و كل فضا را در حد نياز روشن می‌كند و سعی ميشود از ايجاد گوشه‌های تاريك يا ورود نور خيره كننده جلوگيری شود و در طراحی داخلی فروشگاه به آن توجه می شود.
ب) نورپردازی موضعی: معمولا از نورپردازی موضعی برای تامين نور جهت فعاليت‌های خاص مانند مطالعه، صرف غذا و انجام كارهای ظريف مثل آبكاری طلا استفاده می‌شود، اين نور معمولا قابل تنظيم است.
از ويژگيهای نورپردازي موضعي اين است که باعث تقسيم بندی فضا، تنوع در روشنايي و افزايش جذابيت فضا می‌گردد. از اين نورپردازي ميتوان در رستوران‌ها استفاده نمود. طوريكه نور به طور موضعی بر روی ميزها تنظيم ميشود.
ج) نورپردازی متمركز: از روشنايی متمركز براي ايجاد يك نقطه كانونی در فضا در معماری فروشگاه استفاده ميشود. استفاده از نورهاي متمركز میتواند ضمن ايجاد روشني و تاريكی، يكنواختی فضا را از بين ببرد. مانند نورپردازی يک تابلو يا مجسمه كه در نمايشگاه‌ها و نگارخانه ميرك شاهد آن هستيم.
4- پخش موسيقي
يك عامل مهم فيزيكي در فروشگاهها خرده فروشي كه بر مصرف كننده تاثير ميگذارد پخش موسيقي است.
بيشتر فروشگاهها بزرگ با پخش موسيقي ملايم باعث ميشوند تا مشتريان و مراجعان مبلغ بيشتري را صرف خريد نمايند. طبق تحقيقات به عمل آمده در آمريكا موسيقي ميتواند باعث تحريك مشتريان برای خريد‌هاي بيشتر شود. بر اين اساس موسيقي آرام و رومانتيك بيشترين تاثير را بر مشتري دارد و به صورت رواني باعث تحريك حس خريد ميشود. تحقيقي كه در اين زمينه انجام شده است، نشان داد بسته به اينكه موسيقي آرام پخش شده فروش 38% افزايش يافت.
در تحقيق ديگر در يك رستوران نشان داد با پخش موسيقي ملايم افراد حدودا” 56 دقيقه وقت صرف می‌كنند كه غذاي خود را تمام كنند و با پخش موسيقي تند زمان غذا خوردن به 45 دقيقه كاهش می‌يابد.
اما پخش موسيقي ملايم تنها فروش نوشابه را زياد كرده است. اين پژوهش‌ها نشان می‌دهد كه محيط فيزيكي میتواند بر رفتار مصرف كننده تاثير بگذارد. البته رستوران‌هايي كه حاشيه سود كمي دارند و بايد حجم فروش آنها زياد شود، پخش موسيقي تند باعث می‌شود كه مشتريان غذاي خود را زود تمام كرده و رستوران را ترك نمايند تا براي ديگران جا باز شود.
5- ايجاد فضاي معطر و دل انگيز
مطالعه گروهي از روانشناسان آمريكايي نشان ميدهد در صورتي كه فضاي خريد عطر آگين و معطر باشد مشتري رغبت بيشتري به خريد پيدا ميكند.
از اين رو بوهاي ملايمي مانند بوي وانيل يا هر نوع رايحه ملايم، بيشترين اثر را دارد و باعث می‌شود تا مشتري براي مدت زمان بيشتري به جستجو در فروشگاه بپردازد و در نهايت كالاي بيشتري را انتخاب و خريداري نمايد. به همين دليل است كه در فروشگاههاي بزرگ و مجهز غرفه مربوط به خوراكي‌ها، ترشي، نان و مواد غذايي معطر در محل مناسبي قرار داده ميشود تا با استفاده از تحريك حس بويايي افراد مقدار بيشتري از اين اجناس به فروش برسد.
تحقيق ديگري نيز در ژاپن نشان داده است كه ميزان خريد مردم از سوپر ماركت‌ها در زماني كه رايحه ليمو در فضا مي‌پيچد بيشتر ميشود. اين در حالي است كه با تزريق رايحه گوگرد در سيستم تهويه مطبوع فروشگاها ميزان خريد مشتريان به ميزان قابل توجهي كاهش پيدا ميكند.
همچنين آژانس‌هاي معاملات املاك آمريكا به فروشندگان منازل پيشنهاد می‌كنند در هنگام بازديد منزلشان توسط يك مشتري، كيكي را براي پختن داخل فر قرار دهند. انتشار بوي كيك در فضاي خانه و استشمام آن توسط خريدار، در تصميم گيري وي براي خريد خانه اثر مثبت ميگذارد و باعث ميشود وي قيمت بالايي براي خريد پيشنهاد دهد.
اگر به مشاوره نیاز دارید فرم زیر را تکمیل کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند.
